ارائه‌ی مدل فازی برای تعیین حساسیت مناطق ساحلی به ریزش نفتی(مطالعه‌ی موردی سواحل استان مازندران)

نوع مقاله : یادداشت پژوهشی

نویسندگان

• فریدون وفایی
• وحید هادی پور
• ابوذر هادی پور
• سید ابوالفضل موسوی

دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی

10.22067/civil.v26i2.49197

چکیده

نوار ساحلی دریای خزر خصوصاً سواحل استان مازندران، از نظر اقتصادی، توریستی، محیط زیستی و شیلاتی دارای اهمیت فراوانی می باشد. بنابراین تعیین حساسیت مناطق ساحلی شمال کشورمان به ریزش نفتی، ارائه‌ی روش هایی برای توسعه‌ی مدل ها، بومی‌سازی روش‌ها، مشخص کردن معیار های حساسیت و اولویت بندی حساسیت، به‌منظور کنترل و پاکسازی دقیق و سریع در زمان ریزش های نفتی بسیار ضروری است. بدین منظور برای ایجاد مدل، پس از شناسایی محدوده‌ی خط خطر و تهیه‌ی لایه‌های اطلاعاتی مورد نظر، لایه های پردازش شده با استفاده روش‌های فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی (AHP فازی) وزن دهی می‌شود و بر مبنای مدل‌های فازی، لایه‏ها در سامانه‌ی اطلاعات جغرافیایی (GIS) تلفیق و نقشه کلی حساسیت تهیه می شود. نتایج حاصـل از مـدل فازی در این تحقیق نشان می‏دهد که اکثر مناطق ساحلی استان مازندران دارای حساسیت زیاد در هنگام ریزش های نفتی می باشند.

کلیدواژه‌ها

• ریزش نفتی، حساسیت مناطق ساحلی
• استان مازندران
• دریای خزر
• GIS
• AHP
• مدل فازی

---

عنوان مقاله [English]

Presentation a Fuzzy Model to Determine Shoreline Sensitivity due to Oil Spill (Case Study- Mazandaran Coastal Area)

نویسندگان [English]

• fereydon vafaei
• vahid hadi pour
• abouzar Hadipour
• S. Aboufazl Mousavi

K.N.Toosi University of Technology

چکیده [English]

The Caspian Sea shoreline especially Mazandaran coastal area is very important area because of its economic, environmental, and fishery parameters as its high length is always exposed to the negative effects of oil spill. So, determination of its sensitive coastal areas due to oil spills, presentation of some approaches to develop the models, localization the methods and determination of sensitive coastal criteria to oil spills is much necessary. For creating this model, after recognizing the hazard line and creating the objective layers, the processed layers are weighted using analytical hierarchy process (AHP) and Fuzzy AHP methods, then according the fuzzy model the layers are combined by using geographic information system (GIS) software and the final sensitivity maps are produced. The fuzzy results show that the most area of Mazandaran province has a high sensitivity during the oil spills.

کلیدواژه‌ها [English]

• Oil Spill
• Coastal Area Sensitivity
• Mazandaran Province
• Caspian Sea
• GIS
• AHP
• Fuzzy model

مراجع

1. ناصر هراتی، سید امیر، "بررسی مکانیزم پخش آلودگی نفتی با استفاده از اطلاعات ماهواره ای"، پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، 1383.

2. دانه کار، ا .و نیکو بذل راد، ا.، " حساسیت زیست محیطی ناهمواری های ساحلی استان هرمزگان "، دومین سمپوزیوم بین المللی مهندسی محیط‏زیست، تهران، (1388).

3. Wirtz, K. W., & Liu, X. "Integrating economy, ecology and uncertainty in an oil-spill DSS: The Prestige accident in Spain, 2002", Estuarine, Coastal and Shelf Science, Vol. 70, pp. 525-532, (2006).

4. Castanedo, S., Juanes, J. A., Medina, R., Puente, A., Fernandez, F., Olabarrieta, M., & Pombo, C. "Oil spill vulnerability assessment integrating physical, biological and socio-economical aspects: Application to the Cantabrian coast (Bay of Biscay, Spain)", Journal of environmental management, Vol. 91, pp.149-159, (2009).

5. "طرح مدیریت یکپارچه‌ی مناطق ساحلی کشور: مطالعات مدیریت نوار ساحلی (SMP)"، سازمان بنادر و دریانوردی، (1385).

6. دانه کار، ا.، "پروژه‌ی پهنه‌بندی حساسیت زیست محیطی سواحل استان مازندران"، مدیر کل دفتر محیط زیست دریایی سازمان محیط زیست، ایران، (1384).

7. Malczewski , J.,"GIS and Multi Criteria Decision Analysis", John Wiley & Sons INC, (1999).

8. Hill, M. J., Braaten, R., Veitch, S. M., Lees, B. G., and Sharma, S., "Multi-criteria decision analysis in spatial decision support: the ASSESS analytic hierarchy process and the role of quantitative methods and spatially explicit analysis", Environmental Modeling & Software, Vol. 20, pp. 955-976, (2005).

9. Saaty, T. L., "How to make a decision: the analytic hierarchy process", European journal of operational research, Vol. 48, pp. 9-26, (1990).

10. Marinoni, O., "Implementation of the analytical hierarchy process with VBA in ArcGIS", Computers & Geosciences, Vol. 30, pp. 637-646, (2004).

11. Deng, H., "Multicriteria analysis with fuzzy pairwise comparison", International Journal of Approximate Reasoning, Vol. 21, pp. 215-231, (1999).

12. Jie, L. H., Meng, M. C., and Cheong, C. W. "Web based fuzzy multicriteria decision making tool", International Journal of the computer, the Internet and management, Vol. 14(2), pp. 1-14, (2006).