%0 Journal Article %T مطالعۀ آزمایشگاهی حداکثر عمق آب‌شستگی ناشی از جت های ریزشی آزاد در پایین دست سدهای مخزنی %J مهندسی عمران فردوسی %I دانشگاه فردوسی مشهد %Z 2783-2805 %A منصوری, سمیرا %A امامقلی زاده, صمد %A اژدری, خلیل %A موذن زاده, روزبه %D 2018 %\ 10/23/2018 %V 31 %N 4 %P 1-20 %! مطالعۀ آزمایشگاهی حداکثر عمق آب‌شستگی ناشی از جت های ریزشی آزاد در پایین دست سدهای مخزنی %K جت های ریزشی افقی آزاد %K دبی جت %K زاویه ی برخورد جت ها %K حفره ی آبشستگی %R 10.22067/civil.v31i4.60086 %X در مقاله حاضر نتایج یک مطالعه آزمایشگاهی درزمینه تعیین ابعاد حفره آب‌شستگی حاصل از جت­های ریزشی افقی آزاد در پایین­ دست دریچه ­های سد­های مخزنی ارائه ‌شده‌است. هندسه حفره آب‌شستگی به بسیاری از پارامترها مانند دبی جت آب خروجی از دریچه ­ها، قطر متوسط رسوبات بستر پایین­ دست و زاویه برخورد جت­های ریزشی در صفحه افقی  بستگی دارد. در این مطالعه اثر این پارامترها مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور اثر پارامترهای دبی جت آب خروجی از دریچه­ ها، قطر متوسط رسوبات بستر پایین­دست و زاوی برخورد جت­های ریزشی در صفحه افقی مورد ارزیابی قرار گرفته‌است. جت آب از لوله­ هایی با مقاطع دایره­ای به‌قطر 25/1 اینچ از ارتفاع ثابت 95 سانتی­متر برروی بستر رسوبات پایین­دست ریزش می­نمود. کف حوضچه پایین­دست با سه نوع رسوب غیر­چسبنده یکنواخت با قطر متوسط معادل 7/1، 2/3 و 75/6 میلی­متر تا ارتفاع 20 سانتی­متر پوشانده شد. آزمایش­ها با دبی­های متفاوت در محدوده 32/1 تا 14/5 لیتر بر ثانیه انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان می­دهد در تمامی آزمایش­های انجام‌شده حفره آب‌شستگی در پایین­دست مخزن تشکیل ‌شده و با افزایش دبی، مقدار عمق آب‌شستگی افزایش ‌یافته‌است. آنالیز حساسیت صورت‌گرفته بر رابطۀ عمومی معرفی‌شده در این پژوهش حاکی از آن است که اعمال 20 ± درصد تغییر در پارامترهای دبی جت، قطر متوسط رسوبات بستر و زاویۀ برخورد جت­های ریزشی در صفحه افقی درمجموع عمق نسبی آب‌شستگی را به ­ترتیب 33/12، 23/6 و 03/34 درصد تحت تأثیر قرار می­دهد. %U https://civil-ferdowsi.um.ac.ir/article_31816_e2124dfcaf8f401ae91b21e389d5d553.pdf